Hanyalı Nûri Dîvanı’nda Hz.Peygamber (s.a.v)
Ezelde ruh-ı şerifin Nebi-i mürsel iken Yoğ idi Âdem ü ba‘d u türâb u mâ vü ne nâr
Divanda ismi en çok zikredilen peygamber Hz. Muhammed (s.a.v)’dir. Divanda Hz. Muhammed (s.a.v) hakkında yazılmış otuz altı adet müstakil manzume bulunmaktadır. Birçok beyitte O’nun çeşitli özellikleri şâirâne bir üslûpla işlenir. Dünyaya teşrifinden başlayıp, vefatına kadar geçen süre içerisindeki birçok hâdise, mucize ve fiilleri Nurî Divanı’nda geniş yer bulur.
“Hz. Muhammed’in (s.a.v.) ruhu, yaratılan ilk cevherdir.”(1) “Allah’ın ilk yarattığı benim nurumdur.” (2) meâlindeki hadis-i şerifte, yaratılan ilk cevherin Hz. Peygamber’in (s.a.v) ruhu olduğu belirtilir. Şair, Hz. Muhammed’in (s.a.v) mübârek ruhu ezelde nebi olarak irsal olunduğunda, kâinatta henüz insan nefsinin, toprağın, suyun ve ateşin yaratılmamış olduğunu söyler:
Ezelde ruh-ı şerifin Nebi-i mürsel iken
Yoğ idi Âdem ü ba‘d u türâb u mâ vü ne nâr
Soyu, nesebi hâlis bir gül gibi olan Peygamber Efendimiz’in (s.a.v) kutlu doğumu her iki âlem için de bir ikramdır:
Senin mevlid-i pâkin ey asl-ı gül
Dü kevnin nüfusuna oldu kerem
O’nun (s.a.v.) dünyaya teşrifi şüphesiz ki bir rahmettir. İnsanlık âlemi için bir ikramdır:
Oldu teşrîfin senin dünyaya rahmet şübhesiz
‘Âlem-i nasut anınçündür mükerrem merhaba
Şâir, beyitlerini Hz. Muhammed’in (s.a.v) vasıflarıyla süsler. Hz.Peygamber’in (s.a.v) fizikî güzelliklerini anlatarak O’nu taltif eder. Cihan O’nun güzelliklerinin tecellisidir. Hz. Muhammed’in (s.a.v) mübârek yüzü güle benzer, saçları sümbül bahçesini andırır. Gözleri nergis, boyu servidir:
Lebi mül çehresi gül perçem-i suhı sünbül
Çeşmi nergis kadi serv ü ruhudur lale-i al
Şair, “Hz.Yusuf dönemindeki insanlar eğer Hz. Muhammed’in (s.a.v) yüzündeki gösterişli, parlak tüylerden birini görmüş olsalardı o güzel Mısır’da Yusuf’un güzelliğine kimse dönüp bakmazdı. Yusuf’u ayaklar atında ezerlerdi.” diyerek Hz.Yusuf dönemine telmihte bulunur:
Tumturak-ı hatını görse bu şevketle anın
Mısr-ı hüsnünde eger Yusuf olurdu pa-mal
Eğerçi Yusuf ahsen olduğu meşhurdur amma
Bütün peygamberânın dilberisin ya Resulallah
Ey Haşim’in soyundan gelen Mustafa (s.a.v)! Senin övgünü hiçbir kalem yazamaz. Kimse senin vasıflarını sayamaz. Ümmetinin aklı Sen’i iyice anlamaya, tanımaya yetmez. Sana tâbi olmak için seni zahiren tanımak yeterlidir. Seni uzaktan tanıyan Arap ve diğer milletler hemen sana tâbî oldular.
Eya Haşimiyyü’n-neseb Mustafa
Ne mümkin ki yaza medihan kalem
Kalem ne gedadır seni vasf ede
Seni derk eder mi ‘ukul-i ümem
Senin zahirin bildi cümle enam
Sana tabi‘ oldu ‘Arabla ‘Acem
Takvada en ileri olan Hz. Muhammed’e (s.a.v) köle olmayan, O’na (s.a.v) gönülden bağlanmayanın gönlü şirkten kurtulamaz:
Sadru’l-verâ Muhammed ‘aleyhi’s-selama ta
Bend olmayınca dil bulamaz şirkden rehâ
Sen (s.a.v) öyle bir peygambersin ki saçından tek bir kıl düşmesin diye biz canımızı feda ederiz. Sen (s.a.v) suçluların, günahkârların şefaatçisisin. Asilerin yardımcısısın.
O peygamber ki düşse bir kılı başlar fida olsun
Şefì-‘i müznibîndir dest-gir-i ‘âsiyandır bu
Hz. Muhammed (s.a.v), Divan’da ahlakının yüceliğiyle ve soyunun temizliğiyle memduhlar için bir teşbih unsurudur. O, bütün nebilerin başıdır, seyyididir. Kâinatın iftihar vesiledir. Yaratılmışların en ulusudur. Allah’ın en güzide peygamberidir. O (s.a.v), nebiler zümresine Cenâb-ı Hakk’ın bir ikrâmıdır:
Cemi‘-i enbiyanın serverisin ya Resulallah
Şerefle kâinatın mefharısın ya Resulallah
Yaradılmışların sen ekberisin ya Resulallah
Hüdâ’nın en güzide mürselisin ya Resulallah
Nebiler zümresinin efdalisin ya Resulallah
Kaynaklar:
1. Emine Yeniterzi, “ Hulâsatü’l-Hakâyık’ta Hz. Peygamber’in Üstün Özellikleri ”, Uluslararası Hace Muhammed Lütfi (Alvarlı Efe) Sempozyumu Bildirileri, Erzurum, 2013.
2. Ahmed b. Muhammed el-Kastalani, Mevahibü'l-Ledünniye Tercümesi (çev.: Şakir Baki), İstanbul 1899, I, 47.
Halis EŞREF diğer yazıları
- 09 Aralık 2023 Mucit Bir Kadiri Şeyhi: Ahmed Süreyya Emin (k.s)
- 01 Aralık 2021 Der İsen Mürşid-i Kâmil Bulunmaz Bu Asırlarda…
- 07 Şubat 2021 Gölgesi Geniş Bir Muallim: Hoca Neşet
- 26 Nisan 2020 Kalplere Ok Gibi Tesir Eden Şiir Hangisidir?
- 28 Eylul 2019 Masal Sadece Masal mıdır?
- 20 Aralık 2018 Manevî Yükseliş Kudüs’ten Başlar*
- 09 Mart 2018 Mest kim Huşyâr kim
- 29 Ekim 2017 Muhabbet Yükünün Kervanı: Surre Alayı
- 09 Mart 2016 Hanyalı Nuri Osman Divanı’nda Şeriat, Tarîkat, Hakîkat, Ma‘rifet
- 31 Ekim 2015 Girit’teki Kadirî Tekkeleri
- 30 Temmuz 2015 Kâdirîliği, Anadolu’ya Taşıyan Velî Eşrefoğlu Rûmî (k.s)
- 27 Şubat 2015 Bayezid-i Bistâmî Hazretleri Kimdir? (777-848)
- 06 Kasım 2014 Korkma!
- 03 Haziran 2014 Kutadgu Bilig ve Bilgelik Kavramı
- 16 Şubat 2013 Tarihimizden…
- 03 Kasım 2012 Yâ Nureddin Zengi
- 11 Ağustos 2012 Osmanlının Erdemli İnsanları
- 11 Mart 2012 Çanakkale Savaşlarından
- 29 Aralık 2011 Ana, Biz Dilenci Değiliz; Senin Oğullarınız!
- 28 Haziran 2011 Senin İstifa Ettirdiğini Biz de İstifa Ettirdik!